Jan Okupski
 mjr Jan Okupski | |
 major geograf
| |
| Data i miejsce urodzenia |
7 grudnia 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 kwietnia 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1917–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
4 pułk piechoty Legionów Polskich |
| Stanowiska |
kierownik grupy triangulacyjnej WIG |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
       
| |
.png){kind=small}
Jan Okupski (ur. 7 grudnia 1897 we Włocławku, zm. 9 kwietnia 1940[1] w Katyniu) – major geograf Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodzony we Włocławku – syn Konstantego i Marianny z domu Kraińskiej. Żołnierz Legionów Polskich[2] (walczył w szeregach 4 pułku piechoty Legionów Polskich) i członek Polskiej Organizacji Wojskowej, internowany w obozie w Szczypiornie (w roku 1917), uczestnik I wojny światowej i wojny 1920 roku[1].
Dekretem Naczelnego Wodza Wojska Polskiego z dnia 30 lipca 1920 r.[a] podporucznik żandarmerii Jan Okupski został mianowany warunkowo, do czasu ukończenia prac przez Komisję Weryfikacyjną, porucznikiem w żandarmerii z dniem 1 maja 1920 roku. Służbę pełnił wówczas w Dywizjonie Żandarmerii Wojskowej Nr 3 – w Plutonie Opatów (ex Pluton Żandarmerii Nr 6 w Opatowie)[3].
Na dzień 1 czerwca 1921 roku służył, nadal w randze porucznika, w dowództwie 1 dywizjonu żandarmerii Wojskowej[4], pozostając w tym czasie oficerem 26 pułku piechoty[5]. Dekretem Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego (marszałka Józefa Piłsudskiego) z dnia 3 maja 1922 r. (dekret L. 19400/O.V.) został zweryfikowany (jako oficer 26 pp) w stopniu porucznika, ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1149. lokatą w korpusie oficerów piechoty[6]. W roku 1923 zajmował 1027. lokatę wśród poruczników piechoty[7]. Pozostając nadal na ewidencji 26 pułku piechoty[b][8][9], w 1924 roku zajmował 237. lokatę pośród poruczników piechoty[10]. Przebywał wówczas w Oficerskiej Szkole Topografów, do której został odkomenderowany na dwuletni kurs[11][12]. Jako absolwent kursu normalnego 1923/25 Oficerskiej Szkoły Topografów przy Wojskowym Instytucie Geograficznym, został z dniem 1 listopada 1925 r. przydzielony (w korpusie oficerów piechoty, jako etatowy oficer 26 pp) do Wojskowego Instytutu Geograficznego[13].
Rozporządzeniem Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego[c] z dnia 3 maja 1926 r. został awansowany do rangi kapitana, ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 r. i 144. lokatą w korpusie oficerów piechoty[14]. W roku 1928 pełnił służbę w Wojskowym Instytucie Geograficznym z Warszawy i jako etatowy oficer 26 pułku piechoty przynależał wówczas do kadry oficerów piechoty[15]. Zajmował w tym czasie 138. lokatę wśród kapitanów piechoty ze swego starszeństwa[16]. Przeniesiony z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów geografów (z pozostawieniem na zajmowanym stanowisku w Wojskowym Instytucie Geograficznym) został na podstawie zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych, marszałka Józefa Piłsudskiego, opublikowanego w dniu 21 stycznia 1930 r.[d], ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 roku i lokatą 2,02.[17]. W roku 1932 w stopniu kapitana geografa służył nadal w Wojskowym Instytucie Geograficznym[18][e]. Na liście starszeństwa oficerów zawodowych geografów zajmował wówczas 3. lokatę pośród kapitanów ze swego starszeństwa[19].
Za prace w dziele odzyskania niepodległości został odznaczony Krzyżem Niepodległości przez Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego (co ogłoszono w dniu 11 listopada 1932 r.)[20]. Absolwent Politechniki Warszawskiej z 1933 roku, na której to uczelni uzyskał tytuł inżyniera geodety[1][21]. Minister Spraw Wojskowych zarządzeniem opublikowanym w dniu 11 listopada 1936 r. nadał kpt. inż. Janowi Okupskiemu, jako absolwentowi Oficerskiej Szkoły Topografów, „Znak naukowy” (ustanowiony Dziennikiem Rozkazów Nr 3/35)[22].
Awansowany do stopnia majora został ze starszeństwem z dnia 19 marca 1937 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów geografów[23]. Na dzień 23 marca 1939 r. pełnił funkcję szefa grupy triangulacyjnej[24] i nadal zajmował 3. lokatę w swoim starszeństwie pośród oficerów geografów[25].
1 września 1939 r. kierował grupą triangulacyjną WIG w Mostach nad Niemnem, której wydał rozkaz przerwania prac i ewakuacji do Warszawy. 5 września wyjechał do Lwowa, jako komendant pierwszego transportu kolejowego WIG-u. Transport ten po wyruszeniu z Warszawy, poprzez: Siedlce, Łuków, Terespol, Brześć, Kowel, Włodzimierz Wołyński – przybył do Lwowa w dniu 7 września. Następnie był kierownikiem transportu kolejowego, którym ewakuowano rodziny pracowników Wojskowego Instytutu Geograficznego ze Lwowa do Równego. Dalszy etap ewakuacji nastąpił samochodami do Hoszczy, w której stacjonowały jednostki Korpusu Ochrony Pogranicza[26]. Prawdopodobnie tutaj mjr inż. Jan Okupski dostał się w dniu 17 września do sowieckiej niewoli. Więziony w Kozielsku, został w kwietniu 1940 r. zamordowany w Lesie Katyńskim.
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Był żonaty z Heleną z Piszczatkowskich, miał syna Wojciecha[1].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Niepodległości[20][25]
- Złoty Krzyż Zasługi (25 maja 1939)[27][25]
- Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi[28]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[28]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[28]
- Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 r. (pośmiertnie, 1 stycznia 1986)[29]
- Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych[f]
- Odznaka Pamiątkowa 4 pułku piechoty Legionów[28]
- „Znak naukowy”[22]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Minister Obrony Narodowej decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 r. awansował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika[30]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 r. w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Był to dekret marszałka Józefa Piłsudskiego o sygnaturze L. 2224.
- ↑ 26 pułk piechoty stacjonował wówczas we Lwowie, a jego II batalion w Kamionce Strumiłowej.
- ↑ Rozporządzenie o sygnaturze O.V.L. 9000/A. 1926.
- ↑ Zarządzenie o sygnaturze B.P.L. 30756-I-29.
- ↑ Podczas swej służby w Warszawie mieszkał między innymi przy ulicy Narbutta 50.
- ↑ Na podstawie kartoteki personalno-odznaczeniowej udostępnionej na stronach Wojskowego Biura Historycznego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Ogrody Wspomnień ↓.
- ↑ Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku ↓.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 31 z 18 VIII 1920, s. 761.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921 ↓, s. 98.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921 ↓, s. 796.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922 ↓, s. 91.
- ↑ Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 431.
- ↑ Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 200.
- ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 186.
- ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 375.
- ↑ Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 1397.
- ↑ Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej ↓.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 135 z 22 XII 1925, s. 732.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 18 z 3 V 1926, s. 128.
- ↑ Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 138.
- ↑ Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 217.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 I 1930, s. 6.
- ↑ Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 832.
- ↑ Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 348.
- ↑ a b Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 11 z 11 XI 1932, s. 381.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 XII 1934, s. 288.
- ↑ a b Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 XI 1936, s. 28.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 385.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 495.
- ↑ a b c Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 327.
- ↑ Geoforum.pl ↓.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ a b c d Na podstawie https://web.archive.org/web/20181129012844/https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/60/Mjr_Okupski.jpg
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej ↓, Nr 2 poz. 7 z 10 IV 1986, s. 30.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON ↓.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w wojsku polskim 1935–1939. Warszawa: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939: stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Księgarnia Akademicka Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- portal Ogrody Wspomnień. [dostęp 2017-01-23].
- Rocznik oficerski 1923. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1923. [dostęp 2017-01-23].
- Rocznik oficerski 1924. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1924. [dostęp 2017-01-23].
- Rocznik oficerski 1928. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1928. [dostęp 2017-01-23].
- Rocznik oficerski 1932. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1932. [dostęp 2017-01-22].
- portal Geoforum.pl – Eugeniusz Sobczyński. [dostęp 2017-01-23].
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. [dostęp 2019-12-09].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922: załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 1922 r.. Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1922. [dostęp 2017-02-08].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921: dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z dnia 24 września 1921 r.. Zbiory Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie – spis zamieszczony na stronie Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego, 1921. [dostęp 2017-02-08].
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie – decyzja nie ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON. Portal Policja.pl – Katyń – lista osób zamordowanych mianowanych pośmiertnie na wyższe stopnie, poz. 591. [dostęp 2017-02-08].
- Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej.. Muzeum Wojska Polskiego. [dostęp 2018-05-23].
- Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych Nr 1/86 z 1 stycznia 1986 r.. [dostęp 2022-06-22].
- Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Okupski Jan. [dostęp 2019-12-16].
- Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej
- Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (kampania wrześniowa)
- Legioniści internowani po kryzysie przysięgowym w Szczypiornie
- Ludzie urodzeni we Włocławku
- Ludzie związani z Włocławkiem
- Majorowie geografowie II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Kampanii Wrześniowej 1939 r.
- Odznaczeni Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Katyniu
- Pochowani na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1897
- Zmarli w 1940